Нийгмийн сүлжээг АЮУЛГҮЙ ХЭРЭГЛЭХ зөвлөмж

(Жич: Доорх мэдээлэл зөвхөн өсвөр насныханд зориулагдсан болно. Хэрэв та эцэг, эх бол өөрийн зүгээс хийж болох зүйлсийг энэхүү ЗӨВЛӨГӨӨНӨӨС анзаараарай)

Чиний эцэг, эхэд сэтгэлээ чилээх олон асуудал байдаг. Та нар томчуудыг өөрсдийн хүрээлэлд тэр дундаа нийгмийн сүлжээнд оруулахдаа нэг их таатай ханддаггүй. Гэхдээ энэ нь нэг “сайн тал”-тай, тэр нь чи Фэйсбүүк гэх мэт нийгмийн сүлжээ нь асар том зүйл болохыг амархан ойлгож чадахгүй хөнгөн хуумгай хандах боломжтой гэсэн үг.

Нийгмийн сүлжээ нь ямар аюултай “тоглоомын талбай” болохыг илтгэх олон шалтгааныг энд дурдаж болно, гэхдээ одоо бол дурдахгүй. Өгөөшинд орж гэмт хэргийн золиос болсон, хулгайлагдсан гээд үүнтэй холбоотой тоолж баршгүй олон хэргүүд бий.

Энэхүү зөвлөмж чамайг цахим доромжлол, үл хүндэтгэл, өгөөшинд орох, садар самуун зүйлээс хамгаалахын тулд л энд нийтлэгдсэн гэдгийг санаад анхаарлаа тавхан минут хандуулаад дуустал нь уншаарай.

“Privacy Settings” буюу Хувийн тохируулгаа шалга

Ихэнх тохиолдолд, чиний хувийн тохиргоо чинь анх сошиал хаяг нээхэд ямар байсан яг тэр чигээрээ байдаг. Нэг үгээр чи өөрт тохирсон тохиргоог тэр бүр хийдэггүй гэсэн үг.

Хамгийн чухал тохиргоо бол:

Facebook Privacy Settings / Twitter Privacy Settings / Control Visibility on Instagram

Энэ яагаад ЧУХАЛ гэж?

Хамгийн энгийн жишээ гэвэл, хэрэв чи өөрийн хувийн тохиргоог шалгаж, өөрчилж байгаагүй бол огт танихгүй хүмүүс чиний гэсэн бүгдийг харж, унших болно.

Нийтэлж байгаа зүйлдээ болгоомжтой ханддаг гэж өөрийгөө боддог ч гэлээ өсвөр насныхан хэт мэдрэмтгий сэтгэл хөдлөл бүхий текст, зургаа байршуулах нь түгээмэл.

Гэвч цахим “араатнууд” чиний нэгхэн ширхэг зургаас л чиний тухай олон зүйлийг мэдэж авч чадна.

Товчоор хэлбэл, өөрийн цахим хаягаа хувийн л болго. Зөвхөн найзууд чинь л харах боломжтойгоор мэдээллээ оруулж байх хэрэгтэй бөгөөд хамгийн сайн арга энэ юм. Найзуудын найзууд харах боломжтой гэдгийг ч нэг их таашаагаад дэмий, учир нь найзуудынхаа найзыг чи мэдэхгүй шүү дээ.

Найзын хүсэлтэд хашир бай!

Танилтай бол талын чинээ гэдэг сайхан үг байдаг ч нийгмийн сүлжээнд энэ үг хэрхэвч тохирохгүй. Хүсэлт явуулсан хүний хаяг руу орж дэлгэрэнгүйгээр үзэхэд огтхон ч сэжигтэй санагадахгүй бол яах вэ гэж үү? Тэгсэн ч гэсэн найзууд болохгүй байсан нь дээр.

Зөвхөн бодит амьдрал дээр л таньдаг, мэддэг хүмүүсийнхээ найзын хүсэлтийг л авах хэрэгтэй. Гэхдээ найзын чинь зургийг байршуулсан хуурамч хаяг байх магадлалтай учир заавал орж үзэж мөн бишийг нь нятлаарай. Учир нь хуурамч хаягуудын цаана ихэвчлэн цахим доромжлол хийхийг хүссэн нэгэн л байдаг гээд ойлгочих хэрэгтэй.

Нийтлэхээсээ өмнө бод!

Хувийн харилцааныхаа мэдээлэл, зураг зэргийг хязгаарлах хэрэгтэй. Өөрийн утасны дугаар, гэрийн хаяг зэргийг хэзээ ч битгий оруул. Хувийн мэдээллийг хувийн л байлга. Хэрэв найздаа ямар нэгэн мэдээлэл хүргэх шаардлагатай байгаа бол утсаар ярь эсвэл мессеж бичихийг илүүд үз.

Энэ яагаад ЧУХАЛ гэж?

Өсвөр насныхан нийгмийн сүлжээнд сонор сэрэмж багатай, түргэн зантай байдаг. (Үнэн үгэнд бүү гомдоорой)

Тийм учраас аливаа зүйлийг постлохоосоо өмнө өөрийн бодол, сэтгэл хөдлөлөө дахин нэг эргэцүүлээрэй. Учир нь цахим орчинд нэгэнт нийтлэгдсэн зүйлийг чи хэдий устгалаа ч өнөөх араатнууд аль хэдийнэ хадгалж аваад чамайг дарамтлахыг үгүйсгэхгүй.

Цахим орчинд аюулгүй байх зааврууд:

• Фэйсбүүк, Инстаграм, Твиттер гэх мэт хаягууддаа өөрийн байгаа газрын байршлаа оруулах нь догь л доо. Гэхдээ энэ тийм чухал гэж үү, “араатнуудад” өөрийгөө барьж өгөх эрсдэлээ л ихэсгэж байгаа гэдгийг санаарай.
• Гэртээ буцаж харьтлаа амралт зугаалгаар явж байгаагаа бичиж, зургаа оруулахаас аль болох зайлсхий. Мөн сургуулийнхаа дүрмийн дагуу гар утасны хэрэглээгээ хянаж, зохистой хэрэглээг бий болгоорой.
• Хэрэв шинэ танил хэн нэгэнтэй онлайнаар харьцдаг байсан ч нүүр тулж хэзээ ч битгий уулзаарай. Чи түүнийг онлайн найзууд гэж боддог ч бодит амьдрал дээр түүнийг чухам хэн бэ гэдгийг сайн мэдэхгүй бөгөөд тэр “араатан” ч байх магадлалтай. Хэрэв хэн нэгэн чам руу өдөөн хатгасан үг хэллэг хэлж, садар самуун зураг явуулбал шууд том хүнд хэл.