ХУВАНЦАР ХЭРЭГЛЭХГҮЙ амьдрах боломжтой юу?

Шинжлэх ухаан, техник технологи хурдацтай хөгжсөөр авч хүн төрөлхтөн хуванцар материалын үлэмж их хэрэглээнээс татгалзаж хараахан чадаагүй өнөө цагт, ер хуванцар материал гэж юу болох, түүний хор уршиг, ач холбогдлын талаар өргөн мэдлэгтэй байх нь залуус бидэнд чухал болжээ. Тийм ч учраас, энэ удаад хуванцар материалын хэрэглээний тухай сонирхолтой ба тунчиг хэрэгцээтэй нэгэн нийтлэлийг runtastic.com –оос орчуулан бэлтгэлээ.

ХУВАНЦАРГҮЙ АМЬДРАЛ БУЮУ ХУВАНЦАР МАТЕРИАЛЫН ТАЛААРХ НҮЦГЭН ҮНЭН

450 жил – Энэ бол хуванцар савны бүрэн задарч дуусах хугацаа. Аймшигтай их тоо, энэ төдийгүй бусад олон баримтуудыг дурдаж болох юм:

• 12 минут – Хуванцар уут /гялгар уут/-ны хогийн саванд хаягдахаас өмнө ашиглагддаг дундаж хугацаа.
• 269 мянган тонн хуванцар далайд хөвж байгаа.
• 1 сая далайн эргийн шувууд, 100 мянган далайн хөхтөн амьтад жил бүр хуванцараас болж үхдэг.
• 300 сая тонн хуванцар нэг жилд дэлхий даяар үйлдвэрлэгдэж байдаг. Харьцуулахад 1950 онд энэ тоо дөнгөж 1.5 сая тонн байсан.
• 8.5 тэрбум ширхэг хуванцар соруул /жирийн ундааны соруул/ жил бүр далайд хаягддаг. Энэ нь зөвхөн Их Британи улсын хувьд юм.
• Ойролцоогоор нийт планктон /хөвөгч/ амьтдаас зургаа дахин их хуванцар дэлхийн бүх далай тэнгисийн гадарга дээр хөвж байгаа.
• 2050 онд далай дахь хуванцарын тоо нийт загасны тооноос их болно.

Хуванцар материалаар хийгдсэн бүтээгдэхүүнүүд бидний амьдралыг илүү амар хялбар болгож эхэлсэн цагаас хойш, өнөөдөр хуванцаргүй амьдрал гэдэг олон хүний хувьд төсөөлөхөд бэрх зүйл болжээ. Кофе уухад хялбар хуванцар аяга, хуванцар саванд бэлдсэн салат, нэг удаагийн живх /памперс/, хүнс хадгалах савнууд, вакуум цэвэрлэгчид гэх мэт олон зүйлийн бий болгодог давуу талуудад бууж өгөх тунчиг хэцүү. Гэвч бид хуванцар хэрэглээний авчрах үр дагаврын тухай барагтай бодож үздэггүй.

БИДНИЙ ХҮНСЭНД ХУВАНЦАР АГУУЛАГДДАГ

Та хэзээ нэгэн цагт хуванцар зүйлийг хазаад авахгүй нь ойлгомжтой. Учир нь тийм ч таатай амттай эд биш тийм үү? Гэвч үнэндээ зарим үед газрын тосноос гаралтай хуванцрыг бид идэж л байдаг гэдгийг та мэдэх үү? Түүгээр зогсохгүй хуванцар бүтээгдэхүүн далай дотор гүйцэт задарч шингэдэггүй учраас микропластик буюу түүний өчүүхэн жижиг хэсгүүд үлдэж, далайд хөвсөөр байдаг. Харин загас болон бусад далайн амьтад бяцхан алдаа гаргаж, тэдгээр микропластикуудыг идэн, өөртөө шингээдэг байна. Бид загасны мах идэж байгаа тохиолдолд, түүнд шингэсэн хуванцрыг ч мөн адил идэж байгаа хэрэг.

Өөр нэгэн жишээ бол хуванцар лонхнууд. Хэрэв хуванцар ус, ундааны савыг нэгээс олон удаа ашиглаж болох тустай гэж боддог бол, та алдаж байна. Хуванцар савыг дахин дахин дүүргэх тусам, хуванцар материал ус руу шингэж байдаг. Ингээд бид усанд ууссан хуванцрыг уух болно гэсэн үг юм.

ХУВАНЦРЫН ХОР ХӨНӨӨЛ

Олон тооны судалгаанууд хуванцар материал хүний биед хор учруулдаг гэдгийг нотлосон. Бизфенол-А, фталат, формальдегид – эдгээр болон хуванцарт агуулагддаг бусад маш олон химийн нэгдлүүд нь хорт хавдар, үргүйдэл, харшил зэрэг олон өвчний эх үүсвэр болдог.

БИДНИЙ АМЬДРАЛ ДАХЬ МИКРОПЛАСТИКУУД

Шүдний оо, арьс гуужуулагч, шүршүүрийн гель /shower gel/, нүүрний тоснууд – хуванцар маш олон гоо сайхны бүтээгдэхүүнүүдэд агуулагддаг. Хуванцарын үүсгэдэг микро-хөөснүүд нь шүд цайруулах, нүүр гэрэлтүүлэх, арьс зөөлрүүлэх зэрэг зорилготой дээрх бүтээгдэхүүнүүдийн найрлаганд ордог бөгөөд, мөн усаар зайлан угаагдаад, цааш далайд цутгана. Гэх мэтийн маш олон арга замаар хуванцар бидний биед орж байдаг.

ХУВАНЦРААС ТАТГАЛЗАХАД ТУСЛАХ  4 ЗӨВЛӨМЖ

Бид амьдралаасаа хуванцрыг бүрэн дүүрэн авч хаяна гэдэг тун хэцүү, магадгүй боломжгүй. Гэвч дараах хэдэн зөвлөмжийн тусламжтай та хуванцрын хэрэглээгээ бага ч болов бууруулж чадна.

НЭГ:

• Дэлгүүр орохдоо үргэлж даавуун тортой явж байх.
• Шилэн юмуу хөнгөн цагаан ус, хоолны сав хэрэглэж занших.

ХОЁР:

• Гоо сайхны бүтээгдэхүүнээ өөрийн гараар хийж сурах /кофены үр болон оливын тосоор нүүр гуужуулагч хийх боломжтой гэх мэт.

ГУРАВ:

• Хуванцар саванд савлагдсан хүнсний бүтээгдэхүүн худалдаж авахаас зайлсхийх.

ДӨРӨВ:

• Үдийн хоолоо өөрөө бэлтгэж занших.
• Мөн түүнийгээ шилэн саванд хийдэг байх.